Nakliyat Sigortalarında uygulanan Poliçe Türleri
1- Muvakkat poliçe
2- Kati poliçe
3- Abonman poliçesi
1- Muvakkat Poliçe
Muvakkat poliçe aynı zamanda FLOTAN POLİÇE olarak da tanımlanmaktadır. Bu poliçe ile İyi niyetinden emin olunmuş sigortalıyı teminatsız bırakmama adına bir nakliye ( seferi ) önceden sigortalamaktır. Yani değeri , cinsi,miktarı belli olan bir malın, sevkiyat tarihi henüz belirlenmemiş olsa dahi önceden mutabık kalınmış hükümler çerçevesinde teminat altına alınmasına yarayan bir poliçe türüdür. Bu uygulamada poliçe primi , sevkiyatla ilgili yükleme tarihi belli olduğunda ve eksik bilgilerin tümü alındığında bir zeylname veya kati poliçe düzenlenerek alınır. Fakat poliçe düzenlendiğinde ayrıca standart poliçe ücreti tahsil edilir. Geçerlilik süresi 1 yıldır. 1 yıl içinde gerçekleşmeyen nakliyelere ait muvakkat poliçeler kendiliğinden iptal olur.
Sigortalı teminat verilen sevkiyatla ilgili tüm bilgileri öğrenir öğrenmez sigortalıya bildirmekle yükümlüdür.
Emtea sigortalarında daha öncede ifade ettiğimiz gibi sigorta riski seferin başladığı anda yürürlüğe girer. Başlamış bir sefere teminat vermek mümkün değildir. Bu nedenle hoşnutsuzluğa sebep vermemek için özellikle akreditifli işlemlerde işleme başlanılması ile birlikte muvakkat sigorta teklifinin yapılarak söz konusu malın istenen şartlarda ve sorunsuz olarak sağlanması gerekir.
Muvakkat sigorta da sigortanın bir kısmı veya tamamı kesinleşebilir. Başka bir ifade ile teminat altındaki emtealar birden fazla seferde de sevk edilebilir. Bu durumda mal yola çıkmış ve dolayısı ile risk başlamış olsa dahi buna ilişkin kuvertür bu muvakkat sigorta ile sağlanmış olduğundan teminatta yeni şartlarla sağlanmış olacaktır. Bu nedenle muvakkat poliçe uygulaması doğabilecek birçok problemleri ortadan kaldırmakdadır.
Muvakkat poliçe kati poliçeye dönüşürken mutlaka muvakkat poliçenin numarasının bildirilmesi gerekir. Muvakkat poliçe sadece bir emtea türüne teminat verir. Birden fazla emtea söz konusu olduğunda her mal için ayrı poliçe düzenlenmesi gerekir.
2- Kati Poliçe
Bir poliçe ile ilgili tüm veriler mevcut ise muvakkat poliçe yerine direk kati poliçe düzenlenmektedir. Başka bir ifade ile sevki yapılacak malın ;
Sevk tarihi,seferi,değeri ve aracın bilinmesi durumunda muvakkat poliçe yapmanın bir değeri kalmadığından direk kati poliçe düzenlenmesi yoluna gidilir. Primlendirilmesi de cari tarife üzerinden yapılıp tahsilat gerçekleştirilir.
3- Abonman Poliçe
Muvakkat poliçenin daha kapsamlı halidir. Abonman poliçe uygulamasında 1 yıl boyunca yapılacak tüm seferler sigortalı ile sigortacı arasında mutabık kalınmış fiyat,şart ve teminatlarla otomatik olarak güvence altına alınmaktadır.Uluslararası alanda en fazla bu tip sözleşmeler uygulanmaktadır. Abonman uygulaması, sigortalıya sözleşme dönemi içindeki tüm sevkiyatlar için önceden teminat verdiği için büyük bir kolaylık sağlamaktadır.
Abonman sözleşmesinin uluslararası literatürdeki adı ‘’ open- cover policy ‘’ veya ‘’open – cover agrement ‘’ dir.
Sigortacı tarafından riskin değerlendirilmesi ve Abonman Poliçesinin yapılabilmesi için ;
1-Sigortalı
2-sigorta dönemi( uygulamada genellikle 1 yıldır )
3-Araç Cinsi ( gemi,kamyon,uçak,tren )
4-Araç başı azami yükleme limiti
5-sefer ( bir yıl süresince )
6-Emtea cinsi
7-Teminat
8-Fiyat
9- İhbar şartları
10-Fesih Şartları
11- Abonman iade şartları( var ise )
Abonman sözleşmesinde ‘’ abonman iadesi ‘’konusunda görüş birliğine varılmış ve bu durum poliçeye yazılmış ise söz konusu iadenin gerçekleşmesi için ödenen ve ihbar olunan hasar toplamının aynı sürede ödenen nakliyat net priminin ( terör primi hariç ) % 50 sinden az olması gerekir. Yapılacak iade miktarı üzerinde sigortalı ve sigortacı her sözleşme için farklı oranlar belirleyebilir. Uygulamada bu oran % 10 veya altıdır.
Nakliyat sigortaları ile ilgili bir sigorta teklifinin Sigorta Şirketi tarafından değerlendirilebilmesi için;
1- Akreditif no’su (bir banka kanalı ile yapılan akreditif işlemi kaynaklı poliçelerde )
2- Sigortalının adı
3- Sigorta Bedeli ( Fatura Bedeli+ Navlun Bedeli + Ödenilen Sigorta Primi + %10 İmajinel(beklenen )kar
4-Sigortaya konu malın esvap ve cinsi , taşıma şekli,ağırlık ve adedi
5- Sevkin başlangıç ve bitim yeri
6-Vasıta adı ( gimi ise adı, kamyon ise plakası,tren ise vagon numarası,uçak ise uçuş numarası
7-Yükleme tarihi
8-İstenen teminat
Kıymet Nakli Sigortaları
Kıymet nakli sigortaları ,özel ve tüzel kişilere ait özellikle bankaların sahibi bulundukları veya muhafaza altında tuttukları kıymetli evrak ,hisse senedi ,tahvil ve paraların zırhlı araçlarla ve memur nezaretinde posta yolu ile veya nakliyatı üstlenen başka bir kuruluş tarafından bir yerden başka bir yere nakli esnasında oluşabilecek kayıpları teminat altına alır.
Posta yolu ile nakillerde silahlı gasp ve soygun teminat altında olmakla beraber kısmi veya tamamen çalınma teslim etmeme ve kaybolma risklerine güvence verilmez.
Tekne Sigortaları ve Navlun Sigortaları
Tekne sigortalarında asıl amaç gemidir. Teknenin deniz,iç sular ( göl ve nehirler ) veya karada inşa halinde iken ,sigorta ettirenin isteğine bağlı olarak bir ücret karşılığında birtakım risklere karşı sigortalanmasıdır. Bu sigorta 1 yıllık da olabilir veya belirli bir sefer içinde yapılabilmektedir.
Gemi inşa sigortaları ise teknenin kızağa konuş ile denize indirilişi arasındaki süre için yapılabilir. Tekne niteliği taşımayan yüzer vinç,muhtelif deniz inşa makineleri ile gezinti tekneleri ve yatlar vb. deniz araçları da tekne sigortaları kapsamında sigorta edilebilmektedir.
Bu poliçe ile ticari amaçlı kuru yük gemileri, tankerler,yatlar gibi deniz araçları uluslar arası standartlardaki kriterlerle sigorta kapsamına alınmaktadır. Şartlar ve teminatlar sigorta konusunun teknik ve ticari özelliklerine göre her tekne için özel olarak saptanmaktadır. Ticari amaçlı kuru yük gemileri ile gezinti amaçlı tekneler (yat) için geliştirilmiş klozlarla verilen teminatlar ;
– Teknenin batması
– Başka bir tekne ile çarpışması
– Rıhtım, Duba gibi yerlere çarpma
– Verilen risklerden dolayı oluşacak kurtarma masrafları
– Korsanlık
– Yük veya yakıt yüklemesi , boşaltılması veya yer değiştirmeler sırasında oluşacak kazalar.
– Deniz,göl vb . suların riskleri
– Uçak ve benzeri cisimlerin düşmesi veya bunlardan düşen parçaların çarpması
– Deprem ve volkanik patlama
– Savaş ve Terör
– Ayrıca teknenin karada ve denizde deniz kazalarından yangın ve hırsızlığa kadar uğrayabileceği birçok risklere karşı güvence verilmektedir.
Navlun Sigortaları
Deniz yolu ile taşınacak bir emtea için ödenen veya ödenecek olan navlunun deniz rizikolarına karşı sigortalanmasıdır.
Sigortalı ,navlunda menfaat sahibi olan ( gemi donatanı,gemi kiracısı,ihracatçı,ithalatçı gibi )